7 dingen die je herkent als je vrienden bent

Vrienden, dat zijn niet de mensen die je op Facebook tegenkomt. Hoewel ze daar ook tussen zitten. De mensen die je in het dagelijks leven tot je beste vrienden mag rekenen zijn op de vingers van een hand – of vooruit, twee– te tellen. En heb je een beste vriendin, dan mag je jezelf gelukkig prijzen. Misschien herken je dit…

Vriendschappen komen en gaan. Gemiddeld hebben we 5 allerbeste vrienden, 15 goede vrienden en 150 mensen die we goed kennen. Maar soms heb je maar 1 allerbeste vriend of vriendin.

1. Je bent er voor elkaar, ook in slechte tijden

Wil je weten wie die vrienden zijn? Dan geldt het adagium In nood leert men zijn vrienden kennen. Echte vrienden zijn de mensen die met een pannetje soep op de stoep staan als je met veertig graden koorts in bed ligt. Die je bellen als je verdrietig, verlaten of eenzaam bent en je beloven dat het allemaal wel goed komt. Het zijn ook de mensen met wie je eindeloze gesprekken kunt voeren of over de grond kunt rollen van het lachen. En wat die vrienden anders maakt dan die vierhonderd Facebook-vrienden? Wederkerige welwillendheid. Dat is volgens veel filosofen de basis van echte vriendschap. Je moet willen geven en kunnen ontvangen. 

Lees ook: dit is het geheim van een goede relatie

De kunst van vriendschappen onderhouden

2. Je bent elkaars alter ego

Toch kent iedereen vrienden die helemaal niet nuttig zijn. Die nooit met het spreekwoordelijke pannetje soep op de stoep staan. Die zelfs je verjaardag vergeten. Het zijn vrienden – en misschien is het er zelfs maar één – die een verlengstuk van jezelf zijn. Een alter ego, of een spiegel waarin je jezelf ziet. In dat opzicht is vriendschap een vorm van liefde.

Het Griekse woord voor vriend, philos, komt van het werkwoord philein, houden van. Maar anders dan in de romantische liefde komt vriendschap altijd van twee kanten. Je kan houden van een man of vrouw die niet van jou houdt. Je kunt zelfs van je familie houden zonder dat zij van jou houden. Maar vrienden die niet van jou houden zijn niet je vrienden.

3. Loyaal, trouw en eerlijk

Volgens de Griekse filosoof Aristoteles zijn er drie soorten vriendschappen. Vriendschappen die nuttig zijn (denk aan het pannetje soep), die aangenaam zijn (omdat de ander prettig gezelschap is) of die goed zijn. En onder goed verstaat hij vriendschappen met mensen die goede eigenschappen hebben. Die loyaal zijn, trouw, eerlijk, bewonderenswaardig. Kortom, iemand die deugt. In de perfecte vriendschap komen alle drie samen. Die vriend die bereid is om je midden in de nacht naar het vliegveld te brengen, met wie je onbedaarlijk kunt lachen en die in wezen een goed mens is. De hoogste vorm van vriendschap is volgens Aristoteles de laatste. Vriendschap met iemand die een goed mens is.

Lees ook: 3 redenen waarom je een klik hebt met iemand

vrienden

4. Wederkerigheid en vrienden

Wederkerigheid, die zo belangrijk is voor vriendschap, is het makkelijkst wanneer het om die hoogste vorm van vriendschap gaat. Bij een nuttige vriendschap kun je zeggen: als jij mijn hond uitlaat, dan zet ik in de vakantie jouw vuilnis buiten. Het voor-wat-hoort-wat-principe klinkt niet zo gezellig, maar is wel de basis van deze soort vriendschap. Bij vriendschappen die om het aangename draaien kun je zeggen: ik wil graag een avond met jou uitgaan omdat je zo’n leuk gezelschap bent. En zo lang die ander het fijn vindt om bij jou te zijn, blijft de vriendschap bestaan. Maar voor een vriend die je om zijn karakter waardeert, is het heel eenvoudig om de vriendschap te blijven beantwoorden.

5. Het is voor altijd!

Vriendschappen die gebaseerd zijn op nut of het aangename zijn vaak tijdelijke verbintenissen. Uit onderzoek blijkt dat de meeste vriendschappen elke vijf jaar worden vernieuwd. De studievriend waarmee je avonden in het café zat kan vijf jaar later ineens een vage kennis zijn, simpelweg omdat je geen tijd meer hebt om samen uit te gaan. De buurvrouw die altijd voor je klaar stond, kan een vreemde voor je worden zodra je verhuist. Maar de vrienden die je bewondert om wie ze zijn, met wie je belangrijke morele waarden deelt, die staan met een beetje geluk nog aan je sterfbed.

Morele kwaliteit zit in je karakter. Het is niet wat je hebt – geld, connecties, status – maar wie je bent. En hoewel ook dat enigszins veranderlijk is, is het toch veel duurzamer dan alles wat op een of andere manier aan de buitenkant zit. Vriendschappen die gebaseerd zijn op wie je bent zijn daarmee duurzamer dan vriendschappen gebaseerd op wat je doet of wat je hebt.

4 vragen over nieuwe vriendschappen sluiten

6. Je hebt er maar een paar van

Als vriendschap zo belangrijk is, is het dan niet handig om er zo veel mogelijk te hebben? Leef je extra lang en extra gelukkig als je vijfhonderd vrienden hebt? Wellicht, maar dat is niet te onderzoeken omdat niemand vijfhonderd vrienden hééft. Onzin, zeggen de Facebookers onder ons dan, want zij hebben soms wel duizend vrienden.

In de echte wereld, zo zegt de Engelse evolutionair bioloog Robin Dunbar, is het niet mogelijk om eindeloos veel vrienden te hebben. Dunbar doet al jaren onderzoek naar het aantal vrienden dat mensen hebben en hij kwam tot de conclusie dat de meeste mensen slechts twee tot tien dierbare vrienden hebben. Hechte vriendschappen vragen om een investering in tijd en aandacht. Ook als je zou willen, heb je geen tijd om meer dan tien vriendschappen te onderhouden, zo blijkt. Voor elke nieuwe vriend die erbij komt, valt er een ander af. Simpelweg omdat de aandacht voor de een ten koste gaat van de ander.

De kwaliteit van een vriendschap wordt volgens Dunbar bepaald door de tijd die we erin investeren. Meer dan vijf beste vrienden hebben is onmogelijk, zegt Dunbar. Er vanuit gaande dat je elk van die vrienden regelmatig face-to-face ziet, wat noodzakelijk is om de vriendschap te onderhouden. De meeste mensen hebben nu eenmaal beperkte tijd en om vriendschappen te onderhouden is tijd nodig. Ook onze hersenen kunnen meer vrienden niet aan.

Elke vriendschap vraagt namelijk geheugencapaciteit. Zo moet je onthouden wanneer je vrienden jarig zijn, waar ze werken, hoe hun partners of familieleden heten, waar ze wonen en zelfs wat hun vakantieplannen zijn. Maar het is niet alleen basisinformatie die je moet onthouden, je moet ook emotionele data opslaan. Meeleven met je vrienden als ze verliefd, blij, droevig of angstig zijn. Dat meeleven kost ook verwerkingscapaciteit. Volgens Dunbar kunnen onze hersenen niet meer informatie onthouden dan al deze gegevens van maximaal tien of misschien vijftien mensen.

7. Je deelt elkaars diepste gevoelens

Wetende dat vrienden nuttig zijn en aangenaam en dat het gezond is om vrienden te hebben, blijft de vraag hoe vriendschap ontstaat. Vriendschap moet groeien, wordt gezegd. Maar iedereen kent die ene vriend of vriendin bij wie het vriendschap op het eerste gezicht was. Alsof je elkaar al jaren kent.

Om vrienden te worden is het nodig om persoonlijke informatie te delen. Je moet jezelf open stellen voor de ander, vertellen wat je dwars zit, wat je bezighoudt. En de ander moet dat op zijn of haar beurt ook doen. Zonder je diepste gevoelens, angsten of verlangens te delen kan er geen intimiteit ontstaan en zonder intimiteit is er geen vriendschap mogelijk. En omdat jezelf open stellen kwetsbaar maakt, moet je je veilig voelen bij die ander. Er op kunnen vertrouwen dat je ‘geheimen’ in goed handen zijn bij die ander.

Het ontstaan van vriendschappen is net zo complex als het ontstaan van liefdesrelaties. Soms kun je je alleen maar verbazen over waarom je wel verliefd wordt op de een en niet op de ander. Zoals je niet altijd snapt waarom je wel bevriend bent met persoon A en niet met persoon B. Het antwoord is helaas veel prozaïscher dan we kunnen hopen.

De beste voorspeller is nabijheid. In een Amerikaans onderzoek werden bewoners van een appartementencomplex van twee verdiepingen langdurig bestudeerd om te zien hoe vriendschapsbanden ontstonden. De mensen van de begane grond raakten eerder bevriend met elkaar dan met de mensen die op de eerste etage woonden. Op de eerste etage ontstonden ook onderlinge vriendschappen. Alleen de mensen op de begane grond die vlak bij de brievenbussen woonden hadden een grotere kans om bevriend te raken met zowel de bewoners van de begane grond als met de mensen van de eerste verdieping.

Niet alleen nabijheid is een voorspeller voor het ontstaan van vriendschappen, ook onze sociale groep is dat. De beste voorspeller voor vriendschap is als iemand uit dezelfde sociale groep komt als jij zelf. Daarom ontstaan er vaak vriendschappen op plekken die onze sociale identiteit bevestigen. In het leven speel je verschillende rollen. Zo kun je vader zijn en geliefde, een uitstekend tennisspeler, dol op lezen, bergbeklimmer en politiek links georiënteerd. Het kan zijn dat je beste vriendin dan een vrouw is die kinderen haat, onsportief is, rookt als een ketter en ultrarechts stemt.

De kans is alleen groter dat onze beste vriend iemand is die ons voortdurend bevestigt. Die als een fijne spiegel is en ons laat zien dat de keuzes die wij maken in het leven en de rollen die we spelen, de juiste zijn. Als je dan ook nog bereid bent om elkaar elke week te zien, persoonlijke informatie uit te wisselen, met elkaar mee te leven, elkaar te bewonderen en in tijden van nood er voor elkaar te zijn, dan hoef je niet verder te zoeken. Dan is dat liefde die vriendschap heet.

Favoriet van de redactie

Heb je koude rillingen van de griep? Kies dan de best beoordeelde Auronic’s flanellen elektrische deken. Drie warmtestanden, veilig met oververhittingsbeveiliging en na 180 minuten schakelt hij vanzelf uit. Perfect voor bed of bank. Wat wil je nog meer? Voor meer informatie klik op onderstaande button.

TEKST MANON DAELMANS

BEELD GETTYIMAGES