Geen endometriose, maar wél heftige menstruatiepijn? Ieder lichaam is anders

Tekst: Denise Delgado

2 mei 2025

Menstruatiepijn is voor veel vrouwen een terugkerend maandelijks probleem. Maar wat als je klachten heftig zijn, terwijl er geen sprake is van endometriose? Santé zocht uit waar het aan kan liggen. Want ieder lichaam reageert anders op die maandelijkse cyclus.

Dysmenorroe: pijnlijke menstruatie zonder duidelijke oorzaak

Heftige krampen in je onderbuik, uitstralende pijn naar je rug of benen: het zijn klassieke symptomen van primaire dysmenorroe. Deze vorm van menstruatiepijn komt veel voor en ontstaat door de samentrekkingen van de baarmoederspier, die het baarmoederslijmvlies afstoot als er geen bevruchting heeft plaatsgevonden. Bij sommige vrouwen trekken de spieren krachtiger samen of zijn ze gevoeliger voor prostaglandines, stoffen die de spieractiviteit stimuleren. Dat verklaart waarom de ene vrouw nauwelijks iets voelt, terwijl de ander krom ligt van de pijn — zonder dat er sprake is van een medische aandoening.

Lees ook: Mannen opgelet: zó voelt menstruatiepijn

Vleesbomen: goedaardig, maar soms pijnlijk

Een andere mogelijke oorzaak van hevige menstruatiepijn zijn vleesbomen (myomen). Dit zijn goedaardige gezwellen in of rond de baarmoeder, die variëren van een paar millimeter tot enkele centimeters groot. Vleesbomen kunnen zich in de baarmoederwand nestelen, maar ook aan de buitenkant of zelfs richting de blaas of darmen groeien. Ze veroorzaken niet altijd klachten, maar bij sommige vrouwen leiden ze tot een pijnlijk of zwaar gevoel in de onderbuik, druk tijdens de menstruatie, of pijn bij het plassen of ontlasten. Behandeling hangt af van de ernst van de klachten en kan variëren van hormoontherapie tot een (kijk)operatie.

Adenomyose: minder bekend, maar zeker niet zeldzaam

Adenomyose lijkt een beetje op endometriose, maar is net anders: hierbij groeit het baarmoederslijmvlies niet buiten de baarmoeder, maar ín de spierwand van de baarmoeder zelf. Dat maakt de menstruatie vaak langduriger en pijnlijker. Veel vrouwen met adenomyose verliezen veel bloed en voelen zich daardoor duizelig of licht in het hoofd. IJzersupplementen kunnen helpen om het ijzertekort aan te vullen. Waar een gemiddelde menstruatie drie tot zeven dagen duurt, kunnen vrouwen met adenomyose soms tien dagen of langer bloed verliezen. De diagnose wordt vaak pas gesteld via een echo of MRI, en de behandeling varieert van pijnstilling tot een hormoonspiraal of uiteindelijk een baarmoederverwijdering

Lees ook: Déze voedingsmiddelen helpen tegen menstruatiepijn

Andere mogelijke oorzaken van hevige menstruatieklachten
Naast aandoeningen zoals vleesbomen en adenomyose, kunnen ook andere factoren zorgen voor een zware menstruatie met veel bloedverlies én flinke krampen. Een hormonale disbalans – bijvoorbeeld een overschot aan oestrogeen – kan ervoor zorgen dat het baarmoederslijmvlies dikker wordt opgebouwd, wat leidt tot zwaardere menstruaties en meer pijn tijdens het afstoten ervan. Ook het gebruik van een koperspiraaltje kan hevigere en pijnlijkere menstruaties veroorzaken, vooral in de eerste maanden na plaatsing. Daarnaast kunnen bloedstollingsstoornissen (zoals de ziekte van von Willebrand), schildklierproblemen of goedaardige poliepen in de baarmoeder een rol spelen. Bepaalde medicijnen, zoals bloedverdunners of ontstekingsremmers, beïnvloeden soms ook de menstruatiecyclus. Merk je dat jouw menstruaties uitzonderlijk heftig, pijnlijk of langdurig zijn? Dan is het verstandig om dit met je huisarts te bespreken – ieder lichaam is immers anders en klachten hoeven niet iets ernstigs te betekenen, maar verdienen wél aandacht.

Lees ook: Lichen Sclerosus: dít weten wij over deze onzichtbare huidaandoening

BEELD: GETTY IMAGES
Bronnen: Thuisarts, De Gynaecoloog, UMC Utrecht, Erasmus MC