Zo herken je een ’toxische’ vriendschap (en wat je eraan kunt doen)

Tekst: Malu Pesulima

24 juli 2025

Voel je je na elk afspraakje met een vriend of vriendin leeg, gespannen of zelfs onzeker? Dan zou het zomaar kunnen dat je te maken hebt met een toxische vriendschap. En die kan net zo schadelijk zijn als een slechte liefdesrelatie.

Een giftige of toxische vriendschap is een relatie die meer energie kost dan oplevert. Bijvoorbeeld door manipulatie, jalozie, gebrek aan empathie of constante negativiteit. En dan niet eenmalig – we hebben immers allemaal weleens ruzie of een dipje – maar structureel.

Op lange termijn kan zo’n ‘vriendschap’ volgens wetenschappers zelfs lichamelijke klachten veroorzaken. “Toxische vriendschappen activeren dezelfde stressreacties in het brein als toxische romantische relaties”, zegt Dr. Kelli Harding, psychiater aan Columbia University. “Chronische stress veroorzaakt door ongezonde sociale relaties kan zelfs leiden tot lichamelijke klachten zoals slapeloosheid, angst en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.” Maar hoe herken je een giftige vriendschap?

7 signalen dat je vriendschap toxisch is

1. Je voelt je uitgeput na contact
   In plaats van je opgeladen of begrepen te voelen, ben je na elk gesprek mentaal en emotioneel leeg.
2. Alles draait om hem of haar
   Jouw problemen zijn nooit zo erg als die van hem of haar. Of erger: ze worden compleet genegeerd. Jouw successen? Daar worden toxic vrienden stil of competitief van.
3. Ze kleineren je
   Sarcastische opmerkingen, ‘goedbedoelde’ kritiek of het onderuit halen van je uiterlijk, werk of keuzes. Let op hoe vaak dit gebeurt.
4. Er is geen ruimte voor kwetsbaarheid
   Jij deelt je gevoelens, maar zij gebruiken ze later tegen je, maken je belachelijk of minimaliseren ze.
5. Ze respecteren je grenzen niet
   Of het nu gaat om tijd, energie of persoonlijke keuzes: jouw ‘nee’ telt nauwelijks.
6. Het voelt vaak alsof je op eieren loopt
   Je durft niet altijd jezelf te zijn, uit angst voor kritiek, ruzie of afwijzing.
7. Ze steunen je alleen als het hun uitkomt
   Een goede vriend of vriendin is er voor je op je donkerste momenten. Een toxische vriend(in) verdwijnt of laat het om hem of haar draaien.

Maar waarom blijven we dan toch vaak contact houden? Ook daarover zijn experts duidelijk: veel vrouwen blijven loyaal uit schuldgevoel, nostalgie of angst om alleen te zijn. Soms is het zelfs lastig te erkennen dat een vriendschap toxisch is, zeker als er ook mooie herinneringen zijn. Psycholoog Dr. Ramani Durvasula benadrukt: “We verwarren vaak geschiedenis met verbondenheid. Alleen omdat iemand al lang in je leven is, betekent dat niet dat ze er nog thuishoren.”

Wat kun je doen?

• Herken en erken het patroon
  En durf eerlijk te kijken naar hoe je je voelt na contact met deze persoon.
• Stel grenzen
  Communiceer duidelijk wat voor gedrag je niet (meer) accepteert.
• Geef ruimte aan afstand
  Je hoeft niet meteen met de deur in huis te vallen. Afstand nemen kan je helpen voelen hoe belangrijk de vriendschap nog écht is.
• Overweeg een gesprek
  Als je denkt dat de ander openstaat voor verandering, bespreek het dan. Houd het bij jezelf (‘Ik voel me…’) in plaats van de ander te beschuldigen.
• Laat los, zonder schuldgevoel
  Soms is het loslaten van een vriendschap de gezondste keuze. Dat betekent niet dat je faalt. Het betekent dat je voor jezelf kiest.