Op stilte retraite in Thailand niet zo makkelijk als je denkt

8 februari 2024

Meer rust in haar hoofd, dat wil Yvette wel. Dus volgt ze een stilte retraite in Thailand. Maar dat blijkt een stukje pittiger dan verwacht.

Wanneer ik op mijn kussen op de grond zit, kijk ik om me heen. Ik zit hier met een stuk of dertig mensen die ik niet ken in een grote open zaal, boven op een berg, omringd door dichte tropische bossen. Het is doodstil en iedereen mediteert. Zo zullen de komende zeven dagen er dus uitzien. Niet meer en niet minder dan dit. Had je me een jaar geleden verteld dat ik hier, in het Dipabhāvan Meditation Monastery in de bergen van het Thaise eiland Koh Samui, een zevendaagse boeddhistische stilte­ retraite zou gaan doen, dan had ik je waar­ schijnlijk niet geloofd. Ik ben namelijk de grootste kletskous van de wereld, met een geest en lijf zo onrustig als maar zijn kan. Zeven dagen alleen maar mediteren en stil zijn is dus nogal een uitdaging voor me. Een waarvan ik niet weet of ik die volhoud.

Maar omdat stilte goed voor je schijnt te zijn én helderheid en inzichten kan geven waardoor je tot de kern van jezelf komt en je hoofd kalmeert, heb ik toch besloten de reis naar dit klooster te maken. Ik ben wel toe aan een leger, rustiger hoofd. En ik daag mezelf graag uit, om te groeien en te leren, dus ik ben vooral nieuwsgierig naar hoe dit is. Ik vind het superspannend, en besluit me er maar gewoon aan over te geven. aan de stilte retraite.

Lees ook: is intermittent silence de meditatievorm voor jou?

Meditatie en stilte retraite

Inchecken in dit stilteklooster gaat niet zomaar. Mijn verblijf gaat deze week gepaard met nogal wat regels: zo mogen we niet praten en alleen wijd zittende, lange kleding aan, we worden geacht alle meditatiesessies bij te wonen ‒ van ’s ochtends vijf uur tot ’s avonds half negen ‒, we mogen niet het terrein af en mogen alleen bij ons houden wat we echt nodig hebben; kleding, toiletspullen, wc­-papier, een zaklamp en muggenspul. Make­up, parfum en sieraden dragen mag niet, en spiegels zijn er ook niet.

De rest van onze spullen moeten we inleveren; telefoon, horloges, boeken, enzovoort. Want ook lezen en schrijven is uit den boze. Het verblijf zelf is net zo minimalistisch, bijna spartaans. We krijgen alleen een klamboe en een laken, waarmee we ons installeren in de slaapzaal (mannen en vrouwen hebben hun eigen gebouw) op de houten bedbanken met houten kussens. Gelukkig heb ik een matje meegenomen ‒ niet dat die anderhalve centimeter lucht veel helpt, maar het brengt wel enige verlichting. Ik ben allang blij dat we een klamboe hebben, want het stikt hier van de muggen en we worden gewaarschuwd voor de slangen en schorpioenen die hier ook zijn. Waarom het allemaal zo streng moet? Dat is voor onze eigen bestwil: zodat niks ons kan afleiden van het stil zijn en medi­teren. Stipt zeven uur klinkt de gong, die de stilte voor de komende zeven dagen inluidt. Tijd om te vertrekken naar Het Grote Niets. ‘Where there is no place to go but inwards.’

Lees ook: geen tijd om te mediteren? Doe het onder de douche

Eerste dag stilte retraite Thailand

Wanneer ik de eerste dag wakker word, vind ik het allemaal reuze spannend. Hoe zal het gaan? En belangrijker nog: ga ik dit vol­ houden? Het stil zijn en blijven gaat me die ochtend verrassend goed af. En ik heb een druk programma, misschien laat dat de tijd sneller gaan. Om vijf uur begint de eerste meditatiesessie, waarna we om kwart voor zes wat rek­ en strekoefeningen doen, en om zeven uur een volgende sessie hebben. Om half acht ontbijten we met rijstsoep. Daarna heeft iedereen een taak, ik moet de douche­ ruimte schrobben en dweilen. Verder hebben we vandaag een Dhamma­talk (een les over het boeddhisme) en nog drie meditatie­ momenten. Waar ik misschien nog het meest tegenop zie, zijn de maaltijden. Na het ontbijt krijgen we nog één maaltijd: rijst met groenten. Aan avondeten doen ze niet: om half zes krijgen we alleen nog thee en een banaan. Best een uitdaging, want normaal eet ik alles wat los en vast zit. En dit is het schema voor de hele week.

Die eerste dag observeer ik me twintig slagen in de rondte en vind ik het allemaal nog heel amusant. Maar elke daaropvolgende dag verstrijkt steeds langzamer. Mediteren lukt voor geen meter en in plaats daarvan beginnen mijn gedachten te malen. En te malen. Hoe harder ik probeer te focussen op het mediteren, hoe minder goed het lukt. En voordat ik het doorheb, is het één grote pingpongshow in mijn hoofd. Werkelijk álles en iédereen komt voorbij. Ik analyseer alle relatiedynamieken tussen mij en mijn familieleden en ex­geliefdes, en er komt maar geen einde aan. Het hoogtepunt van de dagen wordt het dweilen van de douchevloer, omdat dat het enige moment is waarop ik iets aan het dóén ben, in plaats van stilzit.

Lees ook: 3 tips om te beginnen met mediteren

Lege kussentjes in de meditatiezaal

Ik blijk niet de enige te zijn die het moeilijk heeft: elke ochtend blijven er weer wat kussentjes leeg in de meditatiezaal. Er gaat geen dag voorbij of er zijn een paar mensen vertrokken. Het lijkt wel een afvalrace. Dagenlang hebben we naast elkaar gezeten, gegeten en geslapen. Maar we kennen elkaars naam niet eens. En die zullen we nu ook nooit weten. Best gek.

De poort naar buiten lonkt, ook voor mij, maar ik ben hier niet aan begonnen om halverwege op te geven, ik wil en zal dit afmaken. Gelukkig zijn er vijftienminuten­ gesprekjes mogelijk met de mentoren. Als ik op dag vier wanhopig vertel dat het me niet lukt te mediteren, en ik in plaats daarvan alleen maar als een koe al mijn gedachtes herkauw die ook nog eens allemaal totaal buiten proportie groeien, zegt mijn mentor nonchalant: “Ah, this is normal”, met een wuivend handje erbij. Zijn oplossing: tellen. Ofwel: concentratiemeditatie, waarbij je niet ‘alle sensaties’ toelaat, maar enkel en alleen focust op je ademhaling en deze telt. Dan voegt ’ie er nog aan toe: “Wees niet te hard voor jezelf. Hoe harder je voor jezelf bent, en hoe meer je vecht tegen wat opkomt, hoe moeilijker je het jezelf maakt.”

Oké, tellen dus. Dat kan ik. Ik besluit behalve mijn ademhaling bijvoorbeeld ook mijn stappen te tellen. Ha. Ik krijg er direct weer goede moed van. En dus loop ik tijdens de walking­meditatie het rondje om het boeddhabeeld in het tuintje, opnieuw en opnieuw, terwijl ik driftig de tegels tel. 106. Of nee, 107. Toch 106. Daarna tel ik er 108. Bij de ronde die ik daarna loop, raak ik halverwege de veertig de tel kwijt. Wel snotverdomme! Zelfs tellen lukt niet, terwijl ik niets, maar dan ook niets anders te doen heb. HOE DAN?

Lees ook: ochtendmeditatie, zo doe je dat

De ontlading

Totaal gefrustreerd ga ik in de meditatiezaal zitten. Ik tel mijn ademhaling. 1­2­3­4­5­6 en weer terug naar 1. Oké, dat lukt. Ik word iets rustiger. Tot ik word belaagd door een mug, en weg is mijn concentratie. Ik heb zin om keihard een rondje door de zaal te rennen en schreeuwen. Het is zo frusterend dat het niet lukt om te mediteren, omdat mijn gedachten over elkaar heen buitelen. En ook stilzitten lukt niet.

Op dag zes volgt er een Love & Kindness­ meditatie, waarbij we worden toegesproken over vergiffenis, acceptatie en zacht zijn voor jezelf. En dan breek ik. De tranen stromen over mijn wangen en ik kan niet meer ophouden met huilen. Ik heb geen tissue bij de hand en verstop mijn hoofd dan maar in mijn blouse, die ik helemaal ondersnotter. Mooi, denk ik, wanneer ik eindelijk uitgehuild ben. Nu heb ik tenminste weer iets te wassen en dus iets te doen. Daarna is het opeens een stuk rustiger in mijn hoofd. Alsof er een blokkade is opgeheven. Dit was de ontlading van de afgelopen dagen, alle frustratie is eruit. En hoe verder de avond vordert, hoe lichter ik me weer voel, en dat gevoel houdt aan.

Laatste dag

Dan breekt de laatste dag aan. Ik kijk vooral uit naar het me weer in vrijheid kunnen bewegen, slapen in een echt bed, en ik snak naar een kop koffie met een lekker taartje. Ik ben trots op mezelf dat ik deze week heb volbracht. Het was zowel fysiek als mentaal enorm zwaar, maar ik heb er geen spijt van dat ik dit ben aangegaan. Het was een interessant experiment, en al moet ik alles nog verwerken en laten zakken, ik heb er zeker van geleerd.

Ik heb dan jammer genoeg geen epiphany ‒ een openbaring ‒ gehad (zoals sommige van de deelnemers) en ik ben niet in een Boeddhette getransformeerd, maar ik ben me wel bewust(er) geworden van mijn emoties, blokkades en patronen. Van hoe je eigen mind je grootste vijand kan zijn. Mijn gedachtes gingen dan wel met me aan de haal, het had geen nut daartegen te vechten. Dat realiseer ik me nu. Ik moet minder hard zijn voor mezelf. Ik realiseer me dat ik blij ben met mezelf om wie en zoals ik ben. Realiseren­ accepteren­loslaten: de heilige drie­ eenheid. En deze mag ook op een tegeltje:

‘Let go of the past, for it has left. Let go
of the future, for it has not yet arrived.
All we have is the present.’

En ja, ik ben ook rustiger en bewuster geworden.
Een beetje.
O, over tegeltjes gesproken: het zijn er trouwens 108. Waarvan nummer negentig mijn favoriet is, omdat er heel mooi een boomwortel omheen groeit. En nummer één natuurlijk; de eerste stap naar meer bewustwording en mindfulness. Of hoe
je het ook wilt noemen. •

Wil je ook op stilte retraite?

Yvette deed haar vipassana (de boeddhistische meditatievorm, die letterlijk ‘helder inzicht’ betekent) bij het Dipabhāvan Meditation Centre in Koh Samui, Thailand. Maar je kunt vipassana’s over de hele wereld doen, ook in Nederland en Europa. Op de site Dhamma.org vind je meer locaties. De meeste vipassana’s worden gegeven op basis van donatie. Geen zin om zo spartaans te gaan als Yvette? Je hebt ook diverse ‘luxere’ stilteretraites, en zelfs stilteweekenden voor beginners. Bijvoorbeeld deze: Bezinningsvakanties.nl. Ook veel yogascholen bieden stiltedagen of retraites aan.

Lees ook: waarom je eens zou moeten wandelen in stilte

Tip van de redactie

Dit is hèt boek voor iedereen die wel eens overwogen heeft om te gaan mediteren, maar niet wist waar te beginnen. De bekende Amerikaanse meditatieleraar en bestseller-auteur Jack Kornfield laat in Mediteren voor beginners zien hoe je met een eenvoudige dagelijkse oefening kunt beginnen – en dat ook vol kunt houden. Voor meer informatie klik op onderstaande button.

TEKST YVETTE BAX

BEELD GETTYIMAGES

Meer verhalen lezen? Neem nu een digitaal abonnement op Santé