Bestaat er zoiets als spiergeheugen?

Tekst: Maaike van Oostveen

16 november 2025

Bas van Hooren is sportwetenschapper aan de Universiteit Maastricht en Topsport Topics, een organisatie die topsporters informeert en adviseert op het gebied van training en voeding. Hij geeft antwoord op de vraag of er zoiets bestaat als spiergeheugen.

Bas van Hooren: “Spiergeheugen wordt onder meer opgebouwd in de hersenen. Dat zorgt ervoor dat je fietsen bijvoorbeeld nooit verleert, ook als je het al tien jaar niet gedaan hebt. Er zijn ook aanwijzingen dat spiergeheugen nog op andere plekken wordt opgebouwd, namelijk in je spiercellen. Dit zou ervoor zorgen dat ervaren sporters sneller spiermassa opbouwen na een trainingspauze dan iemand die voor het eerst gaat sporten. Volgens de theorie zit dat zo: je spier bestaat uit individuele celletjes, de spiervezels. Ga je krachttraining doen, dan worden die vezels groter en bouw je dus spiermassa op. Ook krijg je meer kerncellen in je spieren. Stop je met trainen, dan neemt de grootte van je vezels af en verlies je je spiermassa, maar die hoeveelheid celkernen blijft langer behouden. En dat zorgt ervoor dat je later weer sneller je spiermassa opbouwt.”

Onderzoek

“Er is met twee groepen onderzoek gedaan naar deze theorie: groep 1 trainde eerst een tijdje en had daarna een rustperiode, waardoor de spiermassa terug bij af was. Groep 2 trainde niet en de spiermassa was dus niet tijdelijk verhoogd geweest. Na de rustperiode van groep 1, gingen beide groepen trainen. Wat bleek: groep 1 bouwde veel sneller spiermassa op dan groep 2. Nog opvallender zijn de verschillen in groep 1 tussen de eerste en de tweede trainingsperiode. In de eerste periode deed de groep er gemiddeld 20 weken over om op een bepaald niveau aan spiermassa te komen, terwijl de groepsleden er in hun tweede trainingsperiode slechts 6 weken over deden om op het niveau van periode 1 te komen. Toch laten niet alle onderzoeken dezelfde uitkomsten zien en daarom kunnen we nog niet met zekerheid zeggen dat spiergeheugen in je spiercellen daadwerkelijk bestaat. Zo is er een onderzoek waarbij mensen één been gingen trainen en het andere been niet. Je zou verwachten dat het getrainde been na een rustperiode veel sneller spiermassa zou opbouwen dan het ongetrainde been, maar dat bleek niet zo te zijn.”

Lees ook: ‘Last van spierpijn, maar niet gesport? Hier komt het door’

Leeftijd

“Een verklaring hiervoor is wellicht leeftijd. Het onderzoek met de verschillen tussen twee benen vond plaats onder jonge mensen, terwijl het onderzoek met de twee groepen zich richtte op ouderen. Het lijkt erop dat ouderen meer profijt kunnen hebben van dit spiergeheugen, aangezien jonge mensen toch al relatief snel spiermassa opbouwen en dit voor oudere mensen juist moeilijker is. Dat getrainde mensen sneller spiermassa opbouwen na een tijd rust kan een voordeel zijn voor wie een operatie moet ondergaan en daarna weer snel fit wil worden. Of bijvoorbeeld voor zwangere vrouwen die na de zwangerschap hun training weer oppakken.”

Beeld: Getty Images