Ben jij hoogsensitief? Zo haal je het beste uit je unieke eigenschappen
3 mei 2023
Ben jij een hoogsensitief persoon? Met mindfulness kun je het beste uit je eigenschappen halen. Santé geeft tips.
Marisa: ‘De term hoogsensitief persoon was nieuw voor mij toen cliënten me er over begonnen te mailen. Ze wilden weten of mindfulness kon helpen tegen de overgevoeligheid die HSP kenmerkt. Inmiddels kan ik uit eigen ervaring zeggen dat mindfulness inderdaad werkt. Hoe? Dat lees je in dit artikel waarin ik je een aantal handige mindfulness-inzichten geef waardoor je beter met je HSP kunt omgaan.
Toen ik voor het eerst van HSP hoorde, reageerde ik behoorlijk sceptisch. Elk jaar worden er immers nieuwe trendy aandoeningen ‘ontdekt’ waardoor de therapie-industrie op volle kracht kan blijven draaien. Maar de verrassing was groot toen ik me in HSP verdiepte en ontdekte dat ik zelf ook een hoogsensitief persoon ben – oeps!
HSP is geen nieuwe hype
Reeds in 1920 rapporteerde psycholoog Carl Jung al over het verschijnsel ‘hooggevoeligheid’. Ondanks dat HSP niet erkend is als psychische aandoening, is wel wetenschappelijk aangetoond dat HSP-ers gevoelig zijn voor allerlei prikkels waar andere mensen weinig moeite mee hebben.
De 16 officiële karaktereigenschappen die HSP-ers kenmerken
- Je hebt een rijker gevoelsleven en je gevoelens gaan dieper
- Je bent emotioneel meer reactief dan anderen
- Je vat opmerkingen en geintjes sneller persoonlijk en negatiever op
- Je sport liever in je eentje dan in een team
- Je hebt meer tijd nodig om tot beslissingen te komen
- Je bent langer van slag als je een foute beslissing hebt genomen
- Je let veel meer op details dan anderen
- Je bent waarschijnlijk introvert (desondanks is 30% van de HSP-ers extrovert)
- Je kunt goed samenwerken omdat je analytisch bent
- Je hebt een hoger risico om een angststoornis of depressie te ontwikkelen
- Je bent gevoelig voor harde geluiden
- Je bent gevoelig voor enge of gewelddadige films
- Je huilt makkelijker dan anderen
- Je houdt veel rekening met de gevoeligheden van anderen
- Kritiek komt hard aan, daarom probeer je dit te ontwijken
- Je kunt niet optimaal presteren in een kantoortuin maar wel in een eigen kamer
HSP is niet praktisch in onze Westerse maatschappij
Cliënten die mij over hun HSP mailen, zijn geneigd om HSP als een aandoening te zien die gefixed moet worden. En dat begrijp ik heel goed. Want in onze snelle, winst-gedreven en verruwde maatschappij is het immers niet bepaald handig om tijd nodig te hebben voor het nemen van beslissingen, lang stil te staan bij fouten, geen team-player te zijn omdat je introvert bent, emotioneel in plaats van rationeel te reageren en elke vorm van feedback op te vatten als een persoonlijke aanval.
De werkelijke waarde van mindfulness
Mindfulness wordt nogal eens samengevat als ‘een setje ontspanningsmeditaties om in het ‘nu’ te zijn en zo stress-klachten te verminderen’, maar de werkelijke waarde van mindfulness is dat je leert te zien dat ondermijnende gedachten een negatieve impact op je welzijn hebben.
Mindfulness leert je inzien dat je hersenen constant oordelen aanmaken om de wereld in ‘goed’ en ‘slecht’ te verdelen zodat alles lekker overzichtelijk blijft. Het nadeel echter is dat constant oordelen je bang, boos en gestrest maakt, met nare gevolgen voor je lichamelijke en geestelijke gezondheid.
Hoe kun je je inefficiënte HSP-eigenschappen aanpakken?
Hoe je mindfulness kunt inzetten om je HSP onder controle te houden, lees je in de volgende inzichten:
- Je bent emotioneel meer reactief dan anderen
Met mindfulness leer je onbewuste reacties te herkennen en een bewust antwoord te geven op stressvolle situaties. In plaats van meteen in de verdediging te schieten als je je gestrest voelt, en bijvoorbeeld boos te worden of machteloos te gaan huilen, kun je met mindfulness begrijpen dat je hersenen slechts aan het oordelen zijn, en dat jij daar als eigenaar van die hersenen niet willoos in mee hoeft te gaan. Met mindfulness weet je precies wat zich in je hoofd afspeelt, en neem je tijd om even nuchter na te denken. Je ziet dan dat een onverwachte gebeurtenis niet stressvol hoeft te zijn als jij er geen drama van maakt. Hoe vaker je dit oefent, hoe minder reactief je zult zijn en hoe minder last je dus zult hebben van deze typische HSP-eigenschap.
- Je hebt meer tijd nodig om tot beslissingen te komen
Wikken en wegen is iets wat onze hersenen graag doen om beslissingen uit te stellen. De werkelijke reden is angst om de verkeerde beslissing te nemen, en zo is tijd-rekken de aangewezen strategie. Met mindfulness creëer je echter meer helderheid in je hoofd, waardoor het je sneller duidelijk is wat je wel en niet moet doen. Je gaat meer op je gevoel en instincten vertrouwen in plaats van allerlei ‘rationele’ doemscenario’s te verzinnen waardoor je maar geen beslissing durft te nemen. Mindfulness geeft je je oorspronkelijke ‘warrior’ moed terug en zorgt ervoor dat je bewust beslissingen neemt waar je geen spijt van zult hebben.
- Kritiek komt hard aan, daarom probeer je dit te ontwijken
Voordat ik mindfulness leerde beoefenen, trok ik me kritiek enorm aan. Ondanks dat ik leerde van kritiek, achtervolgde de herinnering aan mijn ‘falen’ me vaak jarenlang. Maar dankzij mindfulness leerde ik dat kritiek twee kanten heeft. Kritiek kan welgemeend zijn en de bedoeling hebben om je beter en sterker te maken. Maar kritiek kan ook een projectie zijn van de frustraties van degene die de kritiek geeft. Met mindfulness zie je welke kritiek je ter harte moet nemen om te groeien, en welke kritiek slechts een uiting is van de negatieve oordelen van de criticus zelf.
Ben je zelf HSP-er? Met mindfulness sta je sterker in het leven
Achteraf gezien heb ik de eerste veertig jaar van mijn leven behoorlijk veel last gehad van die negatieve kanten van HSP. Maar vanaf het moment dat ik mindfulness begon te beoefenen, zijn al die inefficiënte eigenschappen als sneeuw voor de zon verdwenen en sta ik meer ontspannen en sterker in het leven. En omdat mindfulness geen magisch trucje is, maar een eeuwenoude filosofie waarvan de positieve effecten inmiddels klinisch bewezen zijn, kan ook jij efficiënter met je HSP leren omgaan en zo een rijker en meer gebalanceerd leven creëren.
Meer lezen? Je vindt meer inspiratie en praktisch advies in mijn uitgebreide artikel over hsp.
Tekst: Marisa Garau, beeld: Getty Images