Waarom je als werknemer moet oppassen voor gratis mindfulness

7 november 2020

Het aanbieden van gratis mindfulness lijkt een logische manier om de epidemie van werkstress en burnout het hoofd te bieden. Maar in de praktijk zien we dat deze aanpak nauwelijks enig effect heeft. Mindfulness-expert Marisa Garau legt in dit artikel uit waarom je moet oppassen voor de verleiding van gratis mindfulness.

Ik ontvang elke dag mailtjes in mijn inbox van mensen die volledig burned out zijn… ondanks het feit dat ze een mindfulness-cursus via hun werk hebben gevolgd. Ze schrijven me dat ze nog steeds gestrest zijn, en sommigen hebben door de standaard mindfulness-meditaties zelfs paniekaanvallen ervaren.

Mindfulness-enthousiastelingen

Het is een scenario dat ik vijftien jaar geleden niet had kunnen voorzien. Ik volgde zelf de standaard mindfulness-training van Jon Kabat-Zinn in 2005, toen mindfulness langzaam voet aan de grond begon te krijgen. Mindfulness-enthousiastelingen zoals ik droomden ervan dat iedereen mindfulness zou aanleren, waardoor de wereld er een stuk vriendelijker uit zou zien.

Emotioneel weerbaar

Al snel werden de ziektekostenverzekeraars belaagd met de juichende resultaten van allerhande klinisch onderzoek om hen te bewegen mindfulness in hun pakketten op te nemen. Ook werden werkgevers aangemoedigd om gratis mindfulness-workshops en cursussen aan hun personeel aan te bieden om hen gezond en emotioneel weerbaar te houden.

Keuzestress

Maar nu mindfulness helemaal ingeburgerd is en iedereen wel eens een workshop gevolgd heeft, zien we dat het gewenste resultaat uitgebleven is. De wereld is er (zeker in deze tijd van angst en onzekerheid) niet bepaald vriendelijker op geworden. En ook moeten we constateren dat stress op het werk niet is afgenomen. Integendeel: terwijl de diversiteit aan psychotherapie-trajecten zo groot is dat je er spontaan keuzestress van krijgt, is burnout een nog immer groeiend probleem voor werkgevers.

Symptoombestrijding

De grote vraag is dus: waarom werkt gratis mindfulness voor gestreste werknemers niet? Daar zijn twee redenen voor aan te wijzen.

1. Werkstress-triggers

Veel werkgevers denken dat ze heel nobel bezig zijn als ze hun werknemers een gratis mindfulness-cursus aanbieden in de strijd tegen werkstress. Maar feitelijk is het niets meer dan symptoombestrijding. Heb jij stress door je werk? Dan dienen die stress-triggers opgelost te worden. Als de oorzaken van werkstress — zoals slecht management, ingrijpende reorganisaties of een te hoge werkdruk — niet aangepakt worden, dan kun jij leren mediteren en in het nu zijn tot je een ons weegt… maar het zal je stress niet wegnemen zolang de omstandigheden op je werk stress blijven veroorzaken. 

2. Schuldgevoel

Een tweede reden waarom gratis mindfulness een averechts effect heeft, is subtieler maar niet minder impactvol. Op het moment dat je gratis mindfulness van je werkgever accepteert, ga je feitelijk akkoord met het idee dat de schuld van de stress die je ervaart bij jou ligt. Vervolgens is het dan ook jouw verantwoording om die stress op te lossen, toch? In plaats van stress-triggers op de werkvloer aan te pakken, is het voor de werkgever een stuk goedkoper om jou de schuld van je stress in de schoenen te schuiven. En alsof schuldgevoel nog niet genoeg is, word je een misplaatst gevoel van dankbaarheid opgedrongen omdat je werkgever in jouw welzijn investeert.

Voor duizenden werknemers is dit de situatie waarin zij verondersteld worden om innerlijke ontspanning en emotionele weerstand te vinden. Misschien kun je nu inzien waarom deze aanpak geen vruchten afwerpt.

Toxic werkomgeving

Mindfulness is een zeer persoonlijke keuze om oude, inefficiënte denkpatronen af te leren die niets dan drama veroorzaken. Paniek-denken veroorzaakt immers stress, en met het onder controle brengen van ons denken kunnen we stress zelf oplossen… mits de omstandigheden gunstig zijn.

Een plant kan immers niet aanslaan in giftige grond, laat staan groeien en bloeien. Als jouw werkomgeving toxic is, kun je eenvoudigweg niet in balans komen, hoe hard je ook probeert mindfulness aan te leren en in te zetten. Als je stress ervaart door je werk of werkomgeving, trap dan niet in de illusie dat je jezelf kunt ontstressen met een standaard mindfulness-workshop die je gratis wordt aangeboden.

Kritisch

Lijd je onder stress en wil je er serieus wat aan doen, dan zul je zelf verantwoording moeten nemen voor je emotionele welzijn. Dat betekent niet alleen aan de slag met het aanpakken van paniek-denken, maar ook kritisch kijken naar je werkomstandigheden. 

Ontspannen toekomst

Net zoals ik toen gedaan heb, is het beter om zelf te investeren in een mindfulness-aanpak die bij je past. Door je eigen investering ga je veel gemotiveerder aan de slag dan wanneer je een gratis cursus krijgt, omdat ‘gratis’ nu eenmaal geen waarde vertegenwoordigt en je zo’n cursus toch niet serieus neemt. Bovendien helpt een mindfulness-aanpak die je zelf selecteert stukken beter bij ontwikkelen van de focus die je nodig hebt om een meer ontspannen toekomst voor jezelf te creëren. Je vindt meer inspiratie en praktisch advies in mijn uitgebreide artikel over gratis mindfulness.

Zelf sterker worden

Mindfulness heeft mijn leven veranderd, en ik weet dat het ook op jouw leven een enorm positieve impact kan hebben. Realiseer je alleen wel dat je niet voor mindfulness moet gaan om werkstress-symptomen te bestrijden, maar om de werkelijke oorzaken van je stress te onderkennen en zelf sterker te worden.

Over Marisa Garau

Tien jaar lang runde Marisa Garau haar eigen reclamebureau in Amsterdam. Daarna verhuisde ze met haar man en poezen naar Nieuw-Zeeland waar ze boeken over mindfulness schrijft. Samen met haar man produceert Marisa haar eigen olijfolie en runt ze haar online Growing Mindfulness platform.