Vrouwen drinken te veel
8 oktober 2022
Vrouwen heffen steeds vaker het glas en het aantal vrouwelijke alcoholisten stijgt aanzienlijk. Een kwestie van emancipatie en welvaart, of zitten we in met zijn allen in een crisis?
Een zwoele nazomeravond op een terras. Overal zitten vriendinnen met zijn tweeën of drieën aan de mojito of prosecco. Niemand kijkt daarvan op. Maar wist je dat drinken bij één op de tien vrouwen uitloopt op een alcoholverslaving? Dus kijk de volgende keer op een terrasje nog eens goed om je heen; er zitten minstens één of twee alcoholistes. En hoewel je het misschien bij hoog en bij laag zult ontkennen, kan het zomaar zijn dat ook jij meer en vaker drinkt dan verstandig is…
Enorme stijging probleemdrinkers
De statistieken van het Trimbos-instituut tonen een dramatisch beeld. Ruim tien procent van de Nederlanders tussen 16 en 69 jaar is probleemdrinker. Dat wil zeggen verslaafd aan alcohol of een flink eind op weg. Mannen waren met 17 procent probleemdrinkers van oudsher de kwetsbare groep, maar bij hen is de groei er wel zo’n beetje uit. Toch drinken we gemiddeld veel meer dan dertig jaar geleden. Die groei komt voor het grootste deel voor de rekening van vrouwen en jongeren. Het aantal vrouwen dat hulp vraagt vanwege drankproblemen is sinds 1996 dan ook bijna verdubbeld.
Erfelijk bepaald
Bij alcoholproblemen speelt erfelijke aanleg ook een rol. Als een van je ouders alcoholist is, heb je 30 procent kans zelf ook alcoholist te worden. Zijn dat je beide ouders, dan is je kans zelfs 60 procent. Maar dat kan nooit die enorme stijging verklaren.
Onmacht
Eind vorige eeuw trokken Anja Meulenbelt en Anke Wevers in het boek Vrouwen en Alcohol aan de bel omdat de alcoholconsumptie onder vrouwen stijgende was. Hun stelling was dat vrouwen alcohol drinken om gevoelens van onmacht draaglijk te maken. Onmacht in de liefde, onmacht om grip te krijgen op hun leven en onmacht binnen hun werk. Dat lijkt veel op wat verslavingsdeskundige Mariët Hamer hoort van vrouwen die voor hulp aankloppen bij de Brijder Stichting. Vrouwen geven aan dat drank hen helpt om te ontsnappen aan het vele ‘moeten’ en de stress. “We horen vaak dat het te maken heeft met een druk leven. Werken, voor kinderen zorgen, voor ouders zorgen. Drank is dan de manier om te ontspannen. Tijdens het koken een glaasje wijn, tijdens het eten nog eentje en als de kinderen in bed liggen weer een paar. Is alcohol in de eerste instantie nog een beloning, al snel komt afhankelijkheid om de hoek kijken. Bij mannen zie je dit patroon eigenlijk nooit.”
Leeftijd en leefstijl
De leeftijd van dertig tot veertig jaar is voor vrouwen een risicoperiode. Maar ook steeds meer 60+-vrouwen die veel tijd hebben, gaan lekker aan de wijn. Hamer denkt dat onze omgeving drinken in de hand werkt. Vooral de carrièrevrouw die veel naar netwerkborrels en lunches toe gaat, kan ongemerkt in de problemen raken. Hamer: “De London School of Economics heeft ooit een onderzoek gedaan waaruit blijkt dat hoe hoger je als vrouw bent opgeleid, hoe groter de kans is dat je afhankelijk wordt van alcohol. Van de vrouwen die universitair geschoold zijn, drinkt 86 procent elke dag. Die zijn natuurlijk niet allemaal verslaafd, maar het is wel een heel hoog percentage. Bij jongeren is de peer pressure – de druk van leeftijdgenoten om mee te doen – een risico. Want op die leeftijd wil je erbij horen.”
Vrouwenlichaam
Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat alcohol een grotere impact heeft op het vrouwenlichaam dan op dat van de man. Vrouwen zijn ook sneller afhankelijk van drank dan mannen, met andere woorden: ze worden eerder alcoholist. We zijn gemiddeld kleiner, lichter en hebben relatief meer vetweefsel, waardoor het promillage in ons bloed sneller stijgt. Onze lever is minder geschikt om grote hoeveelheden vergif (dat alcohol toch écht is) af te breken, waardoor de alcohol langer in ons bloed en in de vitale organen blijft circuleren. Daarnaast gebruiken vrouwen vaker slaappillen, antidepressiva of kalmerende middelen: medicijnen die zeer riskant zijn in combinatie met alcohol. Natuurlijk hebben ook mannen slaapproblemen of kunnen ze depressief zijn, maar zij gaan hier niet zo snel mee naar de huisarts en gebruiken dus minder vaak medicijnen.
Eetstoornissen
Eetstoornissen en voedingstekorten liggen op de loer, want wie drinkt verliest zijn eetlust. Overigens wordt alcohol ook steeds vaker in verband gebracht met het ontwikkelen van borstkanker. De veilige grens ligt voor vrouwen op 14 glazen alcohol per week. Bij dat aantal kunnen de organen de opgelopen schade tijdig herstellen.
Naast de lichamelijke gevolgen van overmatig drinken, zoals levercirrose of maagslijmvliesontsteking, zijn er de psychische gevolgen. Deze zijn minstens zo erg en kunnen al veel sneller optreden. Er is vrijwel niemand die haar sombere stemming toeschrijft aan de leuke avond met vriendinnen twee dagen ervoor, en toch ligt daar mogelijk de oorzaak. De depressieve gevoelens die drank kan veroorzaken, zijn zeer geniepig. Vooral omdat tijdens het drinken de depressie vaak tijdelijk naar de achtergrond verdwijnt. Verraderlijk is ook dat we geneigd zijn de sombere gedachten niet aan het drinken toe te schrijven, maar te denken dat ze worden veroorzaakt door onze levensomstandigheden. Drank doet eigenlijk net zoiets met je stemming als PMS: opeens heb je een rotbaan, is je vriend een egoïst en ben je lelijk en mislukt. Pas later besef je dat je geest onder invloed was. Hamer: “Vermoeidheid, slecht slapen en depressieve gevoelens kunnen allemaal het gevolg zijn van drinken. Vaak neemt men voor het slapengaan een slaapmutsje, maar door de drank is de kwaliteit van je slaap slechter en word je minder uitgerust wakker.”
Verslavingen
Psychiater Bram Bakker meent dat niet alleen de verslaving aan drank toeneemt, maar dat álle verslavingen toenemen. Hij noemt cocaïne en gokken, maar ook kalmeringspillen, eten, seks en shoppen. Hij meent dat verslaving een ziekte is van onze tijd, die het gevolg is van een samenleving waarin we voortdurend voorgehouden krijgen dat alleen het consumeren van iets buiten onszelf in staat is ons gelukkig te maken. De spirituele leegte die daarvan het gevolg is, vormt de ideale voedingsbodem voor verslavingen. Bovendien ontwikkelen onze hersenen snel vaste patronen. Als dan de verslavende middelen in royale mate voorhanden zijn, mag je bijna van geluk spreken als je geen verslaving oploopt.
Extra vatbaar
En dan is er nog de factor co-dependancy. “Kinderen die opgegroeid zijn in een gezin waar verwaarlozing, mishandeling, misbruik of verslaving voorkwam, zijn extra gevoelig voor het ontwikkelen van medeafhankelijk gedrag”, stelt Bakker, waarna hij uitlegt dat ook deze vormen van verwaarlozing hun weerslag hebben in de hersenen en bijdragen aan de verslavingsproblematiek. Vrouwen die uit zo’n gezin komen, neigen ernaar zichzelf emotioneel te verwaarlozen.
Minder drinken
Studies van het Trimbos-instituut laten zien dat het met online hulp vaak lukt om minder te drinken. Een groep van 261 stevige drinkers werd een jaar gevolgd. De helft van hen nam deel aan een internetforum dat hen stimuleerde om minder te drinken. Deze groep ging gemiddeld van 44 naar 29 consumpties per week. Bij de anderen daalde hun consumptie slechts van 44 naar 41 drankjes. Minder gêne Als je hulp nodig hebt, is het een pluspunt dat je vrouw bent. Vrouwen geven eerder toe dat er iets aan de hand is en schamen zich minder om hulp te zoeken. Hamer: “Bij de online behandeling is 50 tot 60 procent vrouw, in de kliniek is dat 40 procent maar dat zijn vrouwen met een zwaardere problematiek, die bijvoorbeeld geen werk meer hebben. Online-vrouwen hebben hun werk en gezin nog. Alles is nog op de rails, maar ze hebben wel door dat er iets aan de hand is. Omdat deze hulp zo laagdrempelig is, kunnen ze gewoon doorleven en ondertussen hun probleem aanpakken. Mannen houden het langer stil. Bij mannen moet meer misgaan; ze moeten bijvoorbeeld hun werk verliezen voordat ze denken ‘nu moet ik er iets aan doen’. Als je toegeeft dat je een probleem hebt, ben je al heel ver.” Serieuze aanpak Als je er met een online behandeling niet uitkomt: schaam je niet en zoek intensievere hulp. Eén bijeenkomst van de AA (Anonieme Alcoholisten) kan al genoeg zijn om te ontdekken dat er een heel gelukkig leven op je wacht ná de drank.
Om over na te denken:
Drink je voor het effect? Ontspanning, kunnen praten of versieren, de lekkere roes? Dat is een risico…
Drink je meer dan 14 glazen per week? Dan zit je in de gevarenzone en is kans op lichamelijke schade groot.
Drinken al je vrienden ook? Dat maakt het erg makkelijk om bij elke gelegenheid een glas te pakken…
Heb je wel eens een black-out, vage herinneringen of stap je dronken achter het stuur? Dan ga je te ver.
Presteer je regelmatig minder vanwege een kater? Je bent in de gevarenzone
Kun je goed of steeds beter tegen alcohol? Dan helpt je lichamelijk aanleg om je meer te laten drinken dan goed voor je is.
Krijg je wel eens opmerkingen over je dronken gedrag? Dan ben je dus geen sociale drinker meer.
Heb je wel eens overwogen om minder te drinken? Dat is niet voor niets…
Erger je je aan anderen als ze opmerkingen maken over je alcoholgebruik? Hebben ze dan toch gelijk?
Heb je wel eens schuldgevoelens over je drankgedrag? Hoe zou dat komen?
Heb je wel eens ’s ochtends gedronken om op gang te komen? Foute boel!
Meer dan 21 glazen per week? Dan ben je een alcoholist.
Tekst: Santé, Beeld GettyImages
Recente cijfers
Bijna 8 van de 10 Nederlanders van 18 jaar en ouder (78,0%) dronk in 2021 wel eens alcohol. 44,0% van de volwassen bevolking hield zich aan het advies van de Gezondheidsraad en dronk geen of weinig alcohol. Ruim 1 op de 14 (7,3%) volwassen Nederlanders dronk overmatig en 8,3% was een zware drinker.
Bron: Trimbos instituut april 2022
Tip van de redactie
Tunturi Cardio Fit R20 Roeitrainer
