Home
Gezond
5x lanterfanten voor dummies

5x lanterfanten voor dummies

30 december 2022

Werken, sporten, Netflixen, boodschappen doen. We willen de hele tijd van alles, maar soms is het beter om gewoon even niks te doen. Het klinkt tegenstrijdig, maar met lummelen bereik je vaak meer dan met alsmaar handelen. Een spoedcursus lanterfanten.

Lummelen, lanterfanten, luieren. Kinderen kunnen het als de beste. Weet je nog dat je als kind minutenlang gefascineerd naar de minutieuze bewegingen van een lieveheersbeestje kon kijken? Om je daarna op de bank te storten voor een onduidelijk spel met je favoriete knuffel.

‘Hoe anders is dat nu,’ zegt psycholoog en levensflowcoach Frederike Mewe. ‘We leven in een tijd waarin het hip is om constant druk te zijn met van alles en nog wat. Agenda’s worden volgepropt, we rennen van hot naar her en we zitten gestrest op ons werk. Zijn we vrij, dan moeten we óók nog van alles en nog wat. Die mogelijkheden zijn er, want er is altijd wel ergens een activiteit: cursussen, etentjes, weekendtrips. En als er dan toch per ongeluk een moment is dat je niks om handen hebt, is er altijd nog de afleiding van social media, Netflix en appjes.’

Overdaad aan prikkels

We zijn constant zó omgeven door prikkels dat het makkelijker is om daaraan toe te geven dan dat we lekker gaan zitten niksen. Het gevolg: we zijn constant, behalve als we slapen, bezig. Uit cijfers van het SCP blijkt dat we de afgelopen decennia minder vrije tijd hebben gekregen, maar dat we in die spaarzame uurtjes wel méér zijn gaan doen. Van de 42 vrije uren die we per week hebben, gaat de helft op aan mediagebruik, ruim een derde naar hobby’s en uitstapjes en de rest wordt besteed aan sociale contacten. Drukdrukdruk dus, met weinig ruimte voor luieren.

Sterker nog: zelfs op vakantie gunnen we onszelf geen minuut rust, want dan moeten we immers op wilde dierensafari, eilandhoppen, parachutespringen of archeoloog spelen. ‘Vrije tijd, en hoe we die invullen, is steeds vaker een stressfactor,’ zegt Mewe. ‘Veel mensen voelen in het weekend net zo veel druk om te presteren als op hun werk, waardoor ze eigenlijk constant met een onrustig opgejaagd gevoel rondlopen. We moeten van alles, maar wanneer? Vroeg of laat gaat dat je opbreken, want ons lichaam en geest heeft soms echt ontspanning nodig.’

Meer lanterfanten

Deskundigen zijn het er zonder uitzondering over eens dat we tegenwoordig te weinig niets doen. Lanterfanten, luieren, rondhangen, je gedachten op z’n beloop laten, mediteren, rommelen. Hoe je het ook noemt, niksen zorgt voor een weldadige rust die je op geen enkele andere manier kunt verkrijgen. Het zorgt ervoor dat je ervaringen worden verwerkt, brengt je hersenen in een toestand van creativiteit en geeft de mogelijkheid tot het ontstaan van nieuwe ideeën. Wetenschappers ontdekten zelfs dat ons probleemoplossend vermogen wordt vergroot door luieren.

‘Als je cognitief bezig bent, staat je brein constant aan,’ zegt Frederike Mewe. ‘Er wordt adrenaline en cortisol aangemaakt, zodat je scherp bent en snel kunt reageren. Dat gebeurt op je werk, maar ook als je bijvoorbeeld een spannende documentaire bekijkt. Doe je even echt helemaal niks, dan activeert je brein het Default Mode Network: een netwerk van hersengebieden dat met elkaar communiceert wanneer je nergens specifiek aan denkt, zoals wanneer je dagdroomt. Dit netwerk zorgt ervoor dat je brein kan relaxen, herstellen en vernieuwen.’

Een ingeschakeld Default Mode Network is dus dé manier om te ontspannen. Daarnaast zorgt het ervoor dat je brein dopamine kan afgeven, een geluksbrengende neurotransmitter. Een dosis dopamine geeft je creatieve verbindingen een boost, zodat je op ideeën komt die je mist als je op een ingewikkeld dossier zit te ploeteren. ‘En dat is dus de reden dat je juist onder de douche of op de fiets vaak een eureka-momentje beleeft,’ legt Mewe uit. ‘Als je even aan het niksen bent, creëer je ruimte om de beste ideeën en ingevingen naar boven te laten komen.’