De kracht van aanraken: het geluksstofje oxycotine
31 december 2022
Een aanraking is veel meer dan een fijn gevoel, sterker nog: aanrakingen zijn net zo belangrijk als eten. Hoe zit dat?
Ken je dat? Je bent stapelverliefd en hij of zij raakt onverwacht je been aan. Je voelt een soort tinteling door je lijf en dat geeft een waanzinnig gevoel. Maar hoe komt dat? Waarom kunnen aanrakingen zo magisch zijn? Wanneer de ontelbare sensoren in je huid worden gestimuleerd door een aanraking, ontstaat er een ingewikkelde kettingreactie in je brein waarna allerlei fijne chemische stofjes vrijkomen. Eén daarvan is het knuffelhormoon oxytocine. Dit maakt je lichaam aan tijdens lichamelijk contact. Bijvoorbeeld tijdens een massage, streling, handdruk, schouderklopje of tijdens het knuffelen of vrijen. Het zorgt onder andere voor minder angst en meer ontspanning, geluk en verbondenheid. En wat betreft de aanraking van een geliefde: hoe intenser, hoe hoger de oxytocinepiek.
Dichter bij jezelf
Een aanraking doet iets met je op mentaal, fysiek en emotioneel gebied. En daarin speelt je huid een cruciale rol. Het is het grootste en een van de gevoeligste organen van je lichaam. Je huid is letterlijk de scheiding tussen wat zich binnen en buiten jezelf afspeelt en vertelt je of je het warm of koud hebt, en laat zien hoe gezond je bent. Maar je huid kan ook onderscheid maken tussen een welgemeende omhelzing van een vriend en een routinematige knuffel van een vage kennis. Je huid vangt de signalen van de aanraking op (hard, zacht, vluchtig, lang) die vervolgens door je brein worden geïnterpreteerd (mentaal). Dit roept een emotie op die effect heeft op je geluksgevoel, zelfbeeld en sociale connectie.
Hoeveel effect hangt af van de soort knuffel of aanraking. Een vluchtige kus of sociaal wenselijke knuffel doet weinig voor je geluksniveau en je gevoel van verbondenheid. En zelfs een professionele massage is geen garantie voor een portie feelgood vibes. Dit beaamt massagedocent Ajna Vermei: “Stel, je wilt een stevige massage, maar de masseur begint je zachtjes te aaien, dan word je kriegel. Ook als een masseur gewoon zijn riedeltje afdraait en er met zijn gedachten niet bij is, voelt de aanraking leeg en doet het op emotioneel vlak veel minder voor je dan wanneer je wordt gemasseerd met volle aandacht en aanwezigheid.” Ajna ziet aanraken als tool om je te verbinden met anderen, maar ook om dichter bij jezelf te komen. Want tijdens een massage kunnen emoties die door je brein werden geblokkeerd soms ook vrijkomen. Wat hierbij meespeelt, is dat je al iets kwetsbaarder bent op de massagetafel, omdat je iemand letterlijk dichtbij laat komen. Hierdoor ontstaat ruimte om je fysiek, maar ook emotioneel te laten raken.
Magische stofje oxycotine
Je hebt het ook nodig om liefdevol te worden aangeraakt. Uit een Europees onderzoek blijkt dat baby’s die tien of meer uur per dag lichaamscontact hadden, vijftig procent minder huilden dan baby’s die achtenhalf uur of minder per dag aangeraakt werden. Ook couveusekindjes herstellen en groeien sneller als ze geregeld worden geknuffeld en gestreeld. En kinderen die vaak onvoorwaardelijk geknuffeld worden, laten minder pestgedrag zien. Dit komt deels omdat oprecht aangeraakt worden je eigenwaarde en empathisch vermogen vergroot. Grotendeels weer dankzij het magische stofje oxytocine.
Net zo belangrijk als eten
Uit onderzoek met jonge apen blijkt zelfs dat geknuffeld worden nét zo belangrijk is voor de hersenontwikkeling en het ontwikkelen van gezond sociaal gedrag als voedsel. Dit vertelt Margriet Sitskoorn, hoogleraar neuropsychologie aan de universiteit van Tilburg, in haar boek Hersenhack. “Oxytocine werkt in op de hersengebieden die te maken hebben met vertrouwen en sociaal gedrag.”
Knuffelen als medicijn
En dan heeft aanraking nóg een hele rits gezondheidsvoordelen. De Zweedse hoog-leraar fysiologie Uvnäs Moberg doet al jaren onderzoek naar oxytocine en schrijft in haar boek De oxytocine factor over de helende werking van dit knuffelhormoon. “Oxytocine is essentieel voor het aangaan en onderhouden van intieme relaties met onze naasten, maar ook voor groei en genezing”, stelt ze. Niet alleen oxytocine, ook endorfine remt de aanmaak van de stresshormonen adrenaline en cortisol. Het geluksgevoel van oxytocine (door aanraking) zorgt ervoor dat endorfine wordt aangemaakt, wat er weer voor zorgt dat ook in de hersenen allerlei processen op gang komen die je geluksgevoel boosten.
Dat is goed nieuws voor je immuun-systeem, want als adrenaline en cortisol te lang in grote hoeveelheden in je bloed blijven zitten, tasten ze je afweersysteem aan. Dit vergroot de kans op stress, hoge bloeddruk, vermoeidheid, slecht slapen, snaaitrek en extra kilo’s (vooral rond de taille). Deze stressreacties kunnen verminderd en zelfs voorkomen worden door hun natuurlijke ‘tegenhangers’ oxytocine en endorfine. Kortom, regelmatig liefdevol aangeraakt worden is geen overbodige luxe, maar een must. Heeft jouw partner geen zin om te knuffelen of je te masseren? Laat dan gewoon dit artikel even lezen.
Tekst: Esmir van Wering
Tip van de redactie
