Inspiratie voor je daktuin
3 april 2023
De daktuin is niet langer een stapel van straat geviste pallets, illegaal omrand door een stuk kippengaas. De daktuin is de nieuwe stadstuin, een groene oase boven de stad. Een droom van veel stadstuiniers.
Tuinieren is in. In de winkel struikel je over de tuinbladen en er zijn nog nooit zoveel tuinboeken in Nederland verschenen als de afgelopen tie jaar. De natuur in en rond de stad wordt echter steeds schaarser en de behoefte aan groen alleen maar groter. Het ideaal van iedereen een voor- en achtertuin heeft plaats moeten maken voor iedereen een buitenruimte, hoe klein die ook is.
Dakterrassen
De laatste jaren worden er gelukkig steeds meer appartementen met dakterrassen gebouwd. Ook voor de vooroorlogse wijken zouden daktuinen een oplossing zijn, maar wie een daktuin wil aanleggen, krijgt te maken met allerlei eisen, regels en wetten. Woon je ergens met een beschermd stadsgezicht, dan zijn dakterrassen in principe verboden. Alleen vrijstelling is mogelijk. Maar vrijstelling wordt niet zomaar gegeven. Het moet aan allerlei welzijnseisen voldoen. Zo mag het niet vanaf de straat zichtbaar zijn, is er een maximale bouwhoogte en wordt er streng naar privacy gekeken. Je mag dus niet vanaf je dakterras bij de overburen in de slaapkamer kijken.
Felle zon in de daktuin
Maar wie de vergunning eenmaal op zak heeft, kan met tuinieren beginnen. Al valt dat ook niet mee. Want niet alleen waait het harder op een daktuin, het regent er ook harder en de zon schijnt er feller. Merel woont in Amsterdam en heeft vijf jaar geleden een dakterras laten aanleggen. “Het bleek dat de aannemer in 1889 had gesjoemeld met de balken. Die stonden veel te ver uit elkaar. Om een dakterras te maken, zijn er toen een heleboel balken bijgetimmerd.” De klusjesmannen waren niet heel enthousiast over haar plan. “Ga je met die kleine het dak op?” vroegen ze toen haar dochter werd geboren. En: “Je moet geen planten nemen hoor, dat geeft alleen maar rommel.” Dankzij die goede zorgen heeft ze nu wel het veiligste dakterras van Amsterdam, met een hoge, dichte railing en een extra hek voor het trapgat. “We hebben alleen geen kraan op het dak. Dat zijn ze helaas vergeten.”
Hoe veel kost een daktuin?
Wie een echte daktuin wil, kan professionele hulp inschakelen. Tuinarchitect Hans ontwerpt een stuk of tien daktuinen per jaar. “Als je echt een daktuin wilt, met rozen, vaste planten en bomen, heb je bakken nodig van zeker 30 a 40 cm hoogte. Het probleem is alleen dat die behoorlijk zwaar zijn. Een kuub natte klei weegt 1800 kilo, dat kan bijna geen dak hebben.” Tien jaar geleden begon hij te experimenteren met hydrocultuur op het dak. “Dat weegt veel minder en bovendien hoef je het maar een keer in de 14 dagen water te geven.” Planten die het volgens hem fantastisch doen op een dak zijn planten die ook in de natuur onder moeilijke omstandigheden leven, zoals duin- en bergplanten. “Ook rozen doen het goed op een dakterras, die houden van de wind. Maar,” zegt hij, “als je alleen een paar potten wilt neerzetten, heb je als regel geen tuinarchitect nodig.”
Zelf aanleggen
Leonie is niet bij een tuinarchitect langs geweest. Ze woont in een oud gebouw in Haarlem. Via een kruip-door-sluip-door-route kom je op haar dakterras dat in een paar jaar tijd tot een groene oase boven de stad is uitgegroeid. “We halen alles van straat. De kruidenbak is de oude toonbank van een olijvenverkoper op de markt en die katjeswilg stond bij het grootvuil en zelfs de vlonders komen van straat.” Het mooie aan haar dakterras is de compositie. Dat is niet toevallig, want als docente tekenen heeft ze daar ook oog voor. “Het leuke is om de hele tijd met die potten te schuiven. Als iets is uitgebloeid, zet je het gewoon achteraan. In een border kun je dat niet doen.”
Tuinboeken
Hoewel de uitgave van nieuwe tuinboeken nauwelijks is bij te houden, zijn er maar weinig boeken voor daktuiniers. Het boek met de sprekende titel Tuinieren op balkon en dakterras, vormt daar een welkome uitzondering op. Er staat zelfs een lijst in met planten die tegen luchtvervuiling kunnen, zoals esdoorn, vlinderstruik, buxus, brem en wilg. Handig voor wie onder de rook van de stad zit. Annet kent als geen ander de problemen van tuinieren op grote hoogte. Zelf heeft ze een dakterrasje van 2 bij 2 meter dat wonderlijk goed beschut ligt op 5-hoog. “’s Zomers kan ik hier een ei koken, dan is het snoeiheet. Het enige wat je dan kunt doen is water geven, water geven en water geven. Je bent dan een gevangene van je eigen niet-levende have.” Haar tip is om planten te kopen die tegen de wind kunnen. “Je hebt geen idee wat voor krachten er in die rare val- en draaiwinden zitten. Soms ga ik naar een goede kweker en haal mijn hand snel door een plant. Knakt ie, dan loop ik snel een blokje om, knakt ie niet, dan koop ik ‘m.” Ook goede grond is volgens Annet onmisbaar. “Zorg dat je de juiste teelaarde koopt en meng die met kokopiet. Dat is een restproduct van kokosschillen. Vroeger groeven ze half Rusland af om aan onze potgrondbehoefte te voldoen, nu komen er vanuit Sri Lanka schepen vol met die oude kokosrommel deze kant op. Maar het is fantastisch spul voor een dakterras omdat het niets weegt.”
Wind
Tuinieren op drie- of vierhoog vergt het uiterste van de tuinier. Want op het dak waait het niet alleen meer, de zon schijnt er feller en het regent er altijd harder. “Soms waaien de tanden hier uit mijn mond,” moppert de eigenaresse van een dakterras in Rotterdam. “Maar,” zegt een collega-tuinierster, “op mooie zomeravonden lig ik in mijn hangmat op het dak en kijk ik naar de satellieten. Ik weet inmiddels precies welke wanneer langskomt. Als je hierboven zit, vergeet je dat je in de stad zit.”
Tekst Manon Daelmans, Beeld GettyImages
Boekentip
Tip van de redactie
Samsung Galaxy Watch4
