Dossier: CBD
22 augustus 2022
Of je nu last hebt van stress, slapeloosheid, migraine of huidproblemen: een paar druppels CBD-olie en je klachten zouden verdwijnen. Werken die druppels nu echt?
Het lijkt ideaal: je bent al een tijdje vermoeid of ligt ’s nachts door stress juist uren naar het plafond te staren, dus druppel je twee weken lang elke ochtend wat CBD-olie onder je tong en weg zijn je klachten. Tenminste, dat is wat je leest als je googlet op CBD-olie. Want de plantaardige olie zou hét wondermiddel zijn tegen stress, slapeloosheid, stemmingswisselingen, migraine- en gewrichtsklachten, maar ook pijn verminderen bij ernstige aandoeningen als kanker, de ziekte van Parkinson en reuma. Sterker nog: het zou ziekten als kanker zelfs afremmen. Online stikt het van de jubel verhalen en ook drogisterijen slaan de olie massaal in en adverteren ermee. Maar waar is die wonderolie van gemaakt? En hoe werkt het?
Lees ook: ‘Beginnen met CBD-olie in 4 stappen‘
Alle planten verzamelen
“CBD staat voor cannabidiol, een stof die wordt gewonnen uit bloemtoppen en bladeren van de hennepplant”, legt cannabis onderzoeker Arno Hazekamp uit. “Hennep wordt legaal verbouwd voor de vezels en wordt nogal eens verward met de wietplant.” Logisch ook, want hennep- en wietplanten komen uit dezelfde familie. “Het zijn beide cannabisplanten. Toch is er een groot verschil: wietplanten bevatten THC, de bekende_geestverruimende stof waar het veel wietrokers om te doen is. Hennep bevat nauwelijks tot geen THC, maar wel veel CBD.” En dat stofje wordt al sinds 2007 in de apotheek verkocht, omdat het zowel ontspannend als pijnstillend zou werken en zou zorgen voor meer energie. Ook al zijn de planten dus familie en de stoffen THC en CBD nauw aan elkaar verwant, ze werken totaal verschillend: CBD heeft in tegenstelling tot THC geen psychedelische werking en is niet verslavend.
Je wordt er dus niet high van. Daarbij is de olie legaal verkrijgbaar, omdat die niet onder de Opiumwet valt. Wiet- of THColie valt wel onder die wet en is daarom alleen op recept en bij een paar apotheken in het land verkrijgbaar voor ernstig zieke mensen. Wat CBD precies doet in je lichaam is best een technisch verhaal; het werkt namelijk in op het endocannabinoïdesysteem, een onderdeel van ons zenuwstelsel. De plantaardige cannabinoïden in CBD-olie lijken op onze lichaamseigen cannabinoïden en ‘passen’ daardoor op dezelfde receptoren. Fabrikanten gebruiken dat als wapenfeit voor hun gezondheidsclaims.
Na het gebruik van CBD-olie krijgt je lichaam als het ware een seintje dat pijn moet worden verzacht en ontstekingen in gewrichten worden verminderd. Daarbij geeft CBD de spijsvertering een boost en heeft de olie een ontspannende werking. Maar klopt dat wel?
Gezondheidsclaims
Hoewel CBD-olie inmiddels al twaalf jaar wordt verkocht, werd de olie pas echt populair toen nieuwszender CNN in 2013 een documentaire uitzond over het Amerikaanse meisje Charlotte Figi (toen 5) die werd geboren met ernstige epilepsie. Ze had honderden aanvallen per week.
Haar ouders hadden van alles geprobeerd en hoorden toen over CBD-olie. Ten einde raad probeerden ze het. Het meisje knapte in rap tempo op.
Hazekamp bevestigt: “In onderzoeken is vastgesteld dat CBD-olie bij sommige vormen van epilepsie werkt op de lange termijn. Zo’n kwart van de patiënten is ermee geholpen.” Maar betekent dat dan dat CBD een medicijn is? En is ook bewezen dat het werkt tegen al die andere kwalen en aandoeningen? “Het lastige van CBD-olie is dat het zo snel zo populair is geworden dat de markt eigenlijk vooruitloopt op onderzoeken en wetgeving”, zegt Hazekamp.
“Wereldwijd gebruiken miljoenen mensen het, maar eigenlijk is niemand het erover eens wat
CBD-olie nu is: een medicijn of voedingssupplement, omdat de werking op veel aandoeningen nog niet is bewezen. Er zijn wel aanwijzingen, maar naast de werking op epilepsie_staat niets echt vast. Je kunt dus niet zeggen: CBD-olie werkt tegen stressklachten, reuma en migraine, maar je kunt ook niet zeggen dat ’t níet werkt. We weten het gewoon niet. En voordat je er wél achter bent wat het doet bij al die aandoeningen, ben je jaren verder. Zulk klinisch onderzoek kost heel veel tijd.”
Er zijn nogal wat online verkopers die wel zulke gezondheidsclaims doen, terwijl dat niet mag. Ook het Voedingscentrum waarschuwt ervoor de claims niet te geloven: “Geen enkel gezondheidsvoordeel is aangetoond, dus fabrikanten mogen ook niet zeggen dat dat wel zo is.” Lees je dus dat is bewezen dat CBD-olie écht werkt tegen gewrichtspijn of reuma, dan klopt dat niet. De meeste online verkopers omzeilen die claims en schrijven: ‘Google op CBD-olie, dan leest u zelf over de heilzame werking van onze olie.’ Goed om te weten: volgens de WHO staat inmiddels wel vast dat het molecuul CBD geen kwaad kan.
Controle gezocht
Omdat de olie in korte tijd zo extreem populair is geworden, waarschuwt cannabisonderzoeker Hazekamp voor de kwaliteit van de olie die te koop is. Om de
CBD uit een hennepplant te halen, moet je het extraheren. Dat klinkt ingewikkeld, maar het kan al in een simpel laboratorium. Omdat er opeens zo veel vraag was naar de olie, zijn er in no time van die laboratoria uit de grond gestampt, vaak in het buitenland. Maar niemand controleert die. Er bestaat immers nog geen wet- en regelgeving. In Brussel en zelfs in de VN krabben ze zich momenteel achter de oren wat ze toch met de olie aan moeten en hoe ze de markt onder controle kunnen krijgen.”
Het Voedingscentrum ziet CBD-olie als een voedingssupplement en vertelt dat er druk door de overheid en Voedsel- en Warenautoriteit wordt overlegd aan welke regelgeving de olie moet voldoen. “Want dat die regelgeving er komt, is een feit.”
Al met al is de CBD-wereld best obscuur, vindt Hazekamp. “Als je een flesje koopt, weet je nooit helemaal zeker wat erin zit: of er niet te veel pesticiden zijn gebruikt op de hennepplanten, of de olie uit een schoon laboratorium komt en hoeveel THC en CBD er precies in zitten. Want in elk flesje CBD-olie zit óók een restje THC. Dat kan niet anders, want in de planten komt van nature een kleine hoeveelheid van die stof voor. Om te voorkomen dat CBD-olie onder de Opiumwet valt, is vastgesteld dat dat THC-gehalte maximaal 0,05% zijn, verwaarloosbaar weinig dus.”
Russische roulette
In de praktijk blijkt dat sommige laboratoria zich niet zo veel aantrekken van die THCgrens, maar ook niet eerlijk zijn over de daadwerkelijke hoeveelheid CBD in de olie. Hazekamp onderzocht eind 2017 de inhoud van 46 flesjes cannabisolie. En de uitslag was verrassend: in sommige flesjes zat helemaal geen CBD-olie, maar pure olijfolie. In andere flesjes klopte het percentage CBD en THC niet. Er zat veel meer of juist minder van de stoffen in. Ook bij onderzoeken in andere landen werden soortgelijke resultaten gevonden. “Eigenlijk is CBD-olie kopen dus een soort Russische roulette spelen”, vindt Hazekamp. “De labels zeggen in veel gevallen helemaal niets en keurmerken bestaan niet.”
Maar raadt hij het gebruik dan af? “Nee. CBD is gewoon het nieuwste plantaardige middel dat je volgens velen moet hebben geprobeerd. Ik geloof dat het voor sommige mensen echt werkt. Maar net als bij andere voedingssupplementen en medicijnen geldt: voor een ander deel doet het niks. Sommigen zweren bij vitamine C en echinacea, anderen bij CBD-olie. CBD-olie is niet verslavend, plantaardig en je kunt niet overdoseren, dus eigenlijk kan er weinig misgaan. Baat het niet, dan schaadt het niet. Verwacht er alleen geen wonderen van.”
Wil je de druppels proberen? Dan raadt de onderzoeker wel aan de olie in een winkel of apotheek te kopen en niet online. “Met olie uit winkels lijkt weinig mis te zijn. Bovendien willen winkels vanwege hun imago alleen kwalitatief goede middelen verkopen. En als consument heb je bij een grote winkelketen ook een duidelijk aanspreekpunt bij vragen. Daar kun je dus wel met een gerust hart een flesje kopen.”
Probeer je het en voel je binnen twee weken verschil? Grote kans dat de olie bij jou dus werkt. Voel je niets, dan is de kans groot dat dat ook niet meer gaat gebeuren en is het wachten op het volgende wondermiddel…
CBD Shoppen
CBD Thee, € 12,95 (40 g) CBD Health
In de gedroogde hennepbladeren en -bloemen waarvan deze thee gemaakt is, zit 1,7%_cannabidiol. De thee zou je immuunsysteem boosten en zorgen voor een goede nachtrust.
CBD drop, € 6,13 CBD Candy
Omdat CBD-olie vaak een vieze smaak heeft, zijn deze snoepjes ontwikkeld. Elk dropje bevat 2,5 mg cannabidiol. Verkrijgbaar in achttien smaken.
CBD Salve, € 62,50 (750 mg) Endoca Hemp
Geïrriteerde, droge huid? De CBD in deze zalf zou het herstel een handje helpen en irritatie verzachten.
CBD Zeep, € 5 Jacob Hooy
Of de CBD in deze zeep voldoende in je huid wordt opgenomen om effect te hebben is de vraag, maar in het slechtste geval houd je er alleen een schoon velletje aan over.
Mee op vakantie
Gebruik je CBD-olie, dan staat die waarschijnlijk ook op je inpaklijst voor de vakantie. Toch waarschuwt Arno Hazekamp de olie niet zomaar mee te nemen. “Ook al mag er maar maximaal 0,05% THC in CBD-olie zitten, als de douane je flesje verdacht vindt en het checkt op THC, heb je mogelijk wél een positieve drugstest te pakken, want een test kan afgaan op dat kleine_ percentage THC. En dus kun je zomaar worden beschuldigd van drugssmokkel. Ik ken verhalen van mensen die de CBD-olie meenamen naar Kroatië en Rusland en daar in de cel belandden.”
CBD in cijfers
Consumentenprogramma Radar hield in 2017 een groot onderzoek naar CBD-gebruik onder panelleden. 6.000 leden gaven aan de olie te gebruiken. De meesten gebruikten het om gewrichtspijn (40%) te verminderen. Anderen hoopten hun slaapproblemen (37%), chronische pijn (34%), zenuwpijn (17%), psychische klachten (10%), huidproblemen (8%), tintelende handen en voeten (8%) en een hoge bloeddruk (7%) aan te pakken. Over de werking van de olie waren de meningen verdeeld: ongeveer de helft gaf aan ‘enigszins’ baat te hebben bij de olie, 30% had helemaal niet het idee dat CBD-olie de klachten verlicht. 17% is wel geheel overtuigd van de olie. Enkele tientallen mensen hadden het vermoeden dat het gebruik van CBD-olie de klachten juist verergerde. Er zijn nog geen andere grootschalige consumentenonderzoeken bekend.
Bron: Santé maart 2019, tekst: Priscilla Borgers
