Sara Kreeg Onverwacht Een Erfenis

Sara kreeg onverwacht een erfenis…

Wat doe je als je onverwacht een flinke erfenis krijgt van iemand waarvan je bijna was vergeten dat hij of zij bestond? En wat doe je na je dood met je geld als je geen kinderen hebt? Sara kreeg onverwacht een erfenis van iemand die ze compleet vergeten was.

Sara kreeg onlangs een telefoontje van de notaris. De man die ze tien jaar doorvoor had verzorgd toen ze nog in de thuiszorg werkte, bleek haar een paar ton te hebben nagelaten. Ze had de goede man al jaren niet meer gezien en ook niet meer aan hem gedacht. Maar hij wel aan haar. Wat doe je met een onverwachte erfenis?

Haar vriendin maakte het omgekeerde mee. De welvarende oom zonder partner of kinderen waarvan de neven en nichten stiekem altijd hadden gehoopt dat hij zijn familie in het testament zou opnemen, ontdekten dat de oom zijn huis en het half miljoen op de bank aan een goed doel had nagelaten.

Wie geen testament heeft, maar een levende partner, weet dat zijn of haar vermogen na de dood bij die ander terecht komt. Levende kinderen erven ook – uiteindelijk – hun deel. Zonder partner en of kinderen gaat een erfenis naar familie in de eerste, tweede of derde lijn. En zo kan het voorkomen dat je hele vermogen na je dood naar een achterneef gaat die je nog nooit hebt ontmoet.

Erfenis Santenl

Als je geen testament hebt

Maar wat gebeurt er met je nalatenschap als je helemaal geen familie hebt, en ook geen testament? Bert is coördinator van het Team Rampen Uitvaarten en Pension van de Gemeente Amsterdam. Gemiddeld zeven keer per week wordt er bij hem een overlijden gemeld van een overleden Amsterdammer zonder directe familie. Zijn dienst neemt in dat geval de uitvaart op zich, maar niet voor er eerst gezocht is naar mogelijke erfgenamen. ‘In negenennegentig procent van de gevallen vinden we altijd wel iemand. Dat betekent niet dat die familie dan ook de begrafenis wil regelen. Het kan een ver familielid zijn die de overledene al jaren niet heeft gezien.

Soms zijn mensen ook gewoon te oud, te ziek of te verdrietig.’ In zo’n geval neemt de Dienst Uitvaarten dat voor zijn rekening. Bert: ‘Zodra iemand is overleden, gaan we naar het huis van de overledene. Het eerste wat we doen is mobiele telefoons, computers, paspoort, administratie en sieraden weghalen. Daarna gaan we op zoek naar een familielid.’ Zodra er een familielid is gevonden, wordt er gebeld.

Bert: ‘Ik begin niet gelijk over geld, dus ik vertel eerst alleen wie er overleden is. Het komt voor dat ik dan het slechtste van het slechtste over de overledene te horen krijg. Als ik dan vertel dat er nog een bankrekening met zeventigduizend euro is, dan slaan ze vaak als een blad aan de boom om. Maar er zijn ook nabestaanden die er ook dan niets mee te maken willen hebben. Ik geef ze wel altijd de tijd om er over na te denken.’

Geld verzekering

Als er geen erfgenamen zijn

In de gevallen dat er echt geen erfgenamen zijn, wordt de zaak doorgestuurd naar de afdeling Onbeheerde Nalatenschappen van het Rijksvastgoedbedrijf. Gemiddeld zijn dat zo’n vijftig aanmeldingen per maand. Petra is hoofd van die afdeling. ‘Als er veel geld is en we kostendekkend kunnen werken, doen we ook veel moeite om nabestaanden te vinden. We zoeken de hele wereld af tot in de zesde graad. In 99,9 procent van de gevallen vinden we altijd wel iemand. Dat kan binnen drie jaar zijn, maar meestal zijn we binnen een half jaar wel klaar, al zijn er ook gevallen waarbij we tien jaar zoeken tot we een erfgenaam hebben gevonden.’

Je zou je kunnen voorstellen dat iemand met een paar miljoen op de bank zonder testament en zonder directe familie sterft, maar dat zijn achternicht in een ver verleden met een rugzak naar Azië is vertrokken en sindsdien onvindbaar is. Petra: ‘Dat soort scenario’s komen voor, al gebeurt het niet elke week.

Als iemand echt onvindbaar is, consigneren we. Gemiddeld hebben we twee keer per maand een zaak die ingewikkeld is of lang duurt.’  En als diezelfde miljonair nou ook nog eens een villa en een oprit met tien Lamborghini’s achterlaat? Petra: ‘Het is onze taak om goederen en vermogen zo goed mogelijk te beheren tot er een erfgenaam is gevonden. Die tien Lamborghini’s zouden we opslaan, net als de waardevolle spullen, maar verkopen kan ook goed beheer zijn.’

Een huis vol spullen

Maar wat als de overledene een huis vol spullen had, maar geen cent op de bank? ‘Dan slaan we de persoonlijke spullen twintig jaar op. De rest wordt vernietigd. We willen niet dat er herkenbare spullen van iemand of bijvoorbeeld een achtergebleven brief in een kastje bij de Kringloopwinkel terecht komt.’ Onder persoonlijke spullen worden foto’s, munten, sieraden, schilderijen en postzegelverzamelingen verstaan. 

‘Ze worden altijd getaxeerd en ls ze een grote waarde vertegenwoordigen, dan zoeken we erfgenamen.’ Op de vraag of er in de afgelopen tien jaar ooit iemand is geweest die de postzegelverzameling van een overleden familielid is komen ophalen, is het antwoord nee. ‘Nee, die blijven hier twintig jaar in de kelder liggen van het Rijksvastgoedbedrijf.’ En waarom postzegelverzamelingen? ‘Tja, we denken dat een postzegelverzameling ook gevoelswaarde heeft.’

Nadenken over je testament is sowieso geen volkssport. Maar voor wie geen kinderen heeft die automatisch erven, en alleen een eventuele partner, is het goed om te weten naar wie je erfenis gaat wanneer je niets regelt.

Liefde chinese horoscoop 2024

‘Ik dacht nooit na over mijn erfenis’

Sara (single): ‘Ik dacht nooit na over mijn erfenis. Ik had toch geen vermogen, dacht ik. Pas toen ik een vakantiehuisje kocht, realiseerde ik me dat het tijd werd om dat te doen. Ik laat mijn geld na aan een van mijn achterneefjes, al vertel ik hem dat nu nog niet. In mijn familie was het niet voor de hand liggend dat je ging studeren. Dat ik dat wel heb gedaan, heeft me heel veel goeds gebracht. Als hij later wil studeren, wil ik daar graag aan bijdragen.’

Nalaten aan de kat

Hanneke (40, getrouwd): ‘Ja, mijn man en ik hebben het er wel eens over. Soms ook grappend: dat we zeggen dat we alles aan de kat nalaten, maar dat is natuurlijk schertsend bedoeld. De kat is al veertien en gaat waarschijnlijk eerder dood dan wij. Als we nu dood zouden gaan, dan gaat het naar onze familie. Maar dat is anders wanneer we stokoud zijn. De kans is groot dat er dan geen familie meer over is. We hebben een kleine familie en ik ben de jongste. Dan laten we het geld na aan een goed doel. Wat dat goede doel dan is, weten we nog niet. Dat zien we dan wel.’

Lees ook: waarom het gezond is om af en toe alleen te zijn

Vrouw Laptop
Hanneke

Nadenken over je eigen dood en wat er daarna met je vermogen gebeurt is misschien niet iets wat mensen graag doen. Maar de goede doelen doen dat wel. Die beleven qua erfenissen gouden tijden. De eersten van de na-oorlogse generatie heeft de zeventig bereikt en hoewel ze gezonder en langer leven dan de generaties voor hen, gaan ook zij dood. En juist deze generatie is de eerste waarbij ook vrouwen massaal deelnamen aan het arbeidsproces. Bovendien zorgde de introductie van de Pil voor gezinsplanning. Een grote groep waarvan volgens het CBS één op de vijf kinderloos zal sterven. 

Het aantal mensen dat jaarlijks overlijdt zal in 2030 een kwart hoger liggen dan nu, blijkt uit voorspellingen van het CBS, en in 2040 bijna veertig procent hoger.

Rijkdom

Belangrijk kenmerk van de babyboom-generatie is dat ze niet alleen rijkdom heeft vergaard, maar tegelijkertijd nog is opgevoed met de gedachte van spaarzaamheid. En niet onbelangrijk, ze zijn altijd begaan geweest met de wereld. Geen wonder dus dat de goede doelen graag in hun testament worden opgenomen.

Martin, bij Vereniging Natuurmonumenten verantwoordelijk voor nalatenschappen, schat dat ze ongeveer twee erfenissen per week ontvangen. ‘Het merendeel van de nalatenschappen komt van mensen zonder kinderen en meestal zijn we mede-erfgenaam.’ Bedragen variëren enorm, van een paar duizend euro, tot een paar miljoen. ‘Soms krijgen we zelfs een landgoed. We krijgen ook wel eens het verzoek dat het geld naar een bepaald gebied moet. Omdat de overledene daar vaak heeft gewandeld bijvoorbeeld.’

Lena is fondsenwerver nalatenschappen bij van Amnesty International. Ze schat dat Amnesty vorig jaar zo’n drie miljoen euro uit nalatenschappen heeft ontvangen. ‘Het is een belangrijke inkomstenbron voor ons,’ zegt ze. Een belangrijke reden voor mensen om Amnesty in hun testament op te nemen is volgens haar dat ze ook na hun dood iets goeds voor de wereld willen doen. ‘Veel van onze leden zijn heel erg betrokken. Het zijn mensen die in de jaren zeventig al brieven schreven naar gewetensgevangenen.

Zij zijn heel betrokken bij de wereld en ons in hun testament opnemen, is hun laatste bijdrage aan die wereld.’ Vaak zijn het mensen zonder kinderen die hun hele vermogen of een deel daarvan aan Amnesty nalaten. Maar ze kent ook gevallen waarbij erflaters vertellen dat ze geen contact meer met hun kinderen hebben.

Lena: ‘Wij kennen de privé-situatie niet van de betrokkene en kunnen daar geen oordeel over hebben. Kinderen kunnen overigens altijd een beroep doen op hun legitieme portie. Die kunnen ze tot vijf jaar na het overlijden opeisen. Wij gaan niet actief op zoek naar die kinderen. Als er sprake is van ingewikkelde familierelaties, vragen we mensen om een brief bij hun testament te voegen om uit te leggen waarom ze bepaalde keuzes hebben gemaakt.’ Ze benadrukt dat niet alle mensen die hun geld aan Amnesty nalaten bekend zijn. ‘Soms hebben we nog nooit van ze gehoord en zijn ze ook geen donateur geweest.’

Goede doelen

Wie al bij leven aan een goed doel meldt dat er een erfenis te verwachten is, wordt vaak extra beloond. Veel goede doelen nodigen hun toekomstige erflaters uit voor bijeenkomsten, lunches of lezingen. Karin, van het Wereld Natuur Fonds, bezoekt ook donateurs thuis, en met heel veel plezier, zo zegt ze. ‘Mensen zonder kinderen die alleen zijn en van wie de ouders nog leven, zeggen soms dat ze niet zo met hun erfenis bezig zijn. Maar als ik ze vraag of ze beseffen dat hun erfenis naar verre familie gaat als ze niets regelen, dan realiseren ze zich dat het slim is om een testament te maken.’

Over haar relaties zegt ze: ‘Wanneer ze kinderloos zijn, hebben ze vaak een goede baan gehad en als ze een partner hadden ook een dubbel inkomen. Ze kiezen echt heel bewust voor een goed doel.’ Gemiddeld ontvangt het Wereld Natuurfonds zo’n zeven a acht miljoen euro per jaar uit nalatenschappen.

Karin: ‘We hebben het aan Johan Cruyff te danken dat goede doelen er geen erfbelasting over betalen. Zijn Johan Cruyff Foundation ontving ook geld uit erfenissen en hij vond het zo vreemd dat hij daar belasting over moest betalen, dat hij met de minister is gaan praten.’

Het besef van sterfelijkheid komt voor de meeste mensen pas wanneer er dierbaren zijn overleden. Voor Lina (61) en haar man Niek (64) waren deze treurige gebeurtenissen in vrienden- en familiekring aanleiding om over hun eigen positie na te denken. Lideke: ‘We weten dat we er serieus over moeten nadenken. Die gebeurtenissen zijn de reden geweest dat we in 2011een paar jaar geleden getrouwd. Tot die tijd hadden we helemaal niets geregeld. Het komt er alleen niet van om er serieus over na te denken.’

Als je geen kinderen hebt

Wie geen kinderen heeft om aan na te laten, is uiteraard vrij om te doen met zijn geld wat hij wil. Maar er over nadenken kun je het beste doen wanneer alle hersencellen hun werk nog goed doen. Het aantal mensen met dementie zal volgens Alzheimer Nederland naar verwachting sterk stijgen de komende jaren. Wie het lastig vindt om bij gezondheid zijn eigen heengaan te bespreken, heeft er in geval van geestelijke achteruitgang nog veel meer moeite mee.

Die ene beroemde zaak

Zo kennen bijna alle goede doelen die ene beroemde zaak uit 2013. Arend Broekhuis is een man die rijk werd in de textiel. Meer dan vijftig jaar was hij met zijn vrouw samen en hoewel ze samen geen kinderen hadden, voedde hij wel haar drie dochters op, en werd de opa en overgrootvader van haar kleinkinderen en achterkleinkinderen. In 2011 kreeg hij frontotemporale dementie.  Dat is een vorm van dementie die het voorste gedeelte van de hersenen aantast. Anders dan bij de ziekte van Alzheimer blijft het geheugen goed functioneren, maar het tast de besluitvorming aan. In diezelfde periode melden medewerkers van het Leger des Heils zich bij de familie Broekhuis.

Zijn stiefdochter Els : ‘Ze kwamen regelmatig en dan verdwenen ze met Arend in de tuin, maar nooit met mijn zussen of mijn moeder erbij.’ Op 31 januari 2012 schrijft een van die bezoekers aan Arend Broekhuis: ‘Ik ben, namens het Leger des Heils, erg verguld met uw voornemen om het Leger des Heils te gedenken in uw testament. (…) In ons gesprek hebben wij gesproken over de mogelijkheid die het Leger des Heils biedt om, zonder kosten, als uw executeur op te treden. Mocht u daar meer informatie over willen ontvangen, dan zijn wij daar uiteraard graag toe bereid.’

Drie weken later zit Broekhuis bij de notaris om de handtekening onder zijn testament te zetten. De notaris vertrouwt het niet en stuurt hem naar psychiater in Hilversum. Deze laat na een gesprek van een uur weten dat de heer Broekhuis wilsbekwaam is en dus bij machte om zijn testament te laten veranderen. Dat doet hij. Op 23 februari 2012 laat hij vastleggen dat hij bijna zijn hele kapitaal, van zesentwintig miljoen euro, nalaat aan de Zonnebloem en het Leger des Heils. Zijn vrouw mag in het huis blijven wonen, maar ook dat gaat uiteindelijk naar het Leger des Heils.

Benieuwd?

Benieuwd of er nog een verre neef is met geld die gestorven is zonder dat u het wist? Met het zoekformulier consignatiekas kan iedereen zijn eigen naam of die van een eventueel overledene invoeren om te zien of er nog tegoeden liggen te wachten op een erfgenaam.

www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/consignatiekas/zoeken-naar-tegoeden-consignatiekas

Een half miljard voor het goede doel

Volgens cijfers van het CBS laten Nederlanders jaarlijks een half miljard euro na aan goede doelen. Tot 2059 zullen ze naar schatting zesentachtig miljard ontvangen uit nalatenschappen. Dat blijkt uit berekeningen van René Bekkers hoogleraar Filantropische Studies aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Volgens de Vereniging voor Fondsenwervende Instellingen VFI gaat het meeste geld naar gezondheidsfondsen en organisaties op het gebied van welzijn en cultuur, het minst naar kleinere goede doelen.

Lees ook: moeite om spullen weg te doen? Zo lukt het wel

TEKST MANON DAELMANS

BEELD GETTYIMAGES

Leestip

erfenis
Erfenissen
Bestel hier

Lees ook…

Welke van deze acht geldtypes ben jij?